Amerikan Forbes dergisi, Türkiye’nin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından kurulan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin (UTTS), kayıt dışı ekonomiyle mücadelede önemli bir adım olarak öne çıktığını kaydetti. Dergi, bu sistemin ABD’de tahmini 1,4 trilyon dolara ulaşan kayıt dışı ekonomiye karşı etkili bir çözüm sunduğu değerlendirmesini yaptı.
Forbes, dünyanın önde gelen iş ve ekonomi yayınlarından biri olarak, Türkiye’deki UTTS’yi, küresel ölçekte kayıt dışı ekonomi ile başa çıkmada önerilen bir model şeklinde ele aldı. “Dijital dönüşüm, ABD’nin kayıt dışı ekonomiyi kontrol altına almasına olanak tanıyabilir” başlıklı makalesinde, söz konusu sorunun çözümünde atılacak adımlara ve ABD’deki kayıt dışı ekonominin büyüklüğüne dikkat çekti.
Yayınlanan haberde kayıt dışı ekonominin, devletlerin vergi gelirlerini azaltmanın yanı sıra organize suç örgütlerinin finansmanına zemin hazırlayan bir tehdit olduğu ifade edildi. Forbes, dijital dönüşümün bu sorunun üstesinden gelme potansiyeline sahip olduğunu açığa kavuştururken, UTTS’nin bu zorluğun çözülmesindeki önemli bir örnek olduğunu vurguladı.
Dergi, günümüzde organize suç yapılarının, geleneksel yasadışı gelir kaynaklarının yanı sıra, yasal alanlarda da faaliyet gösterdiğini belirtti. Özellikle akaryakıt kaçakçılığı ve enerji sektörü dahilinde, suç örgütlerinin ciddi bir güce sahip olduğu ve Brezilya, Meksika gibi ülkelerde bu grupların milyarlarca dolarlık gelir elde ettikleri aktarıldı. Bu durumun bu ülkelerde büyük vergi kayıplarına yol açtığına dikkat çekildi.
Forbes, Türkiye’nin kayıt dışı ekonomiyle mücadelesine ilişkin bilgi verirken 2023 yılında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in tanıttığı ve 2025 yılında devreye girecek olan UTTS’yi öne çıkardı. Dergi, bu sistemin akaryakıt alımlarını dijital ortamda takip etmeyi ve dolayısıyla vergi kaçakçılığını engellemeyi amaçladığını belirtti. UTTS, radyo frekans tanıma teknolojisi (RFID) ile yüklü bir sistemle çalışarak, araçların yakıt alımlarını otomatik olarak kaydetmekte.
Sistemin sağladığı faydalar arasında araç plaka bilgilerinin yakıt istasyonlarındaki elektronik kasa sistemine anında aktarılması, alım bilgilerinin gerçek zamanlı olarak kaydedilmesi ve dolayısıyla vergi kayıplarının engellenmesi yer almaktadır. Forbes, UTTS’nin aynı zamanda yapay zeka destekli analiz sistemleri vasıtasıyla yakıt tüketimindeki anormallikleri tespit edebileceğini ve potansiyel vergi kaçakçılığı girişimlerini ortaya çıkarabileceğini ifade etti. Dergi, bu inovasyonun kayıt dışı ekonomi ile mücadelede devrim niteliğinde bir gelişme olduğunu belirterek, ABD de dahil pek çok ülke için örnek teşkil edebileceğini açıkladı.
Forbes’in aktardığı bilgilere göre, ABD’deki kayıt dışı ekonominin 1,4 trilyon dolarlık bir hacme ulaştığı ve bu durumun ülke açısından ciddi bir tehdit oluşturduğu vurgulandı. Dergi, ABD’nin bu olumsuz durumla daha etkin bir şekilde başa çıkabilmesi için dijital dönüşümü benimsemesi gerektiğine işaret etti. Ayrıca, ABD yönetiminin 2024 yılında yapay zekâya 500 milyar dolarlık yatırımı planladığı ve bu alandaki teknolojilerin devlet kurumlarında hızlı bir şekilde uygulanması için çeşitli kararlar alma sürecinde olduğu kaydedildi.