Nöbetçi Eczaneler
Fatih Sultan Mehmet Han’ın 1461 yılında Trabzon’u fethetmek için izlediği yol, 564 yıl sonra ortaya çıkarıldı. 8 akademisyenden oluşan bir ekip, 2 yıllık bir çalışma ile padişahın ordusunun Bayburt, Aydıntepe ve Maçka güzergahını takip ettiğini belirledi.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden Prof. Dr. İsmail Köse’nin yürütücülüğündeki “MÖ 401-400 yıllarında Onbinler’in ve 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Karadeniz’e ulaşım güzergahlarının tespiti” başlıklı proje, AB destekli COST Aksiyonu çerçevesinde KTÜ Teknoloji Transferi Uygulama ve Araştırma Merkezi iş birliği ile gerçekleştirilerek TÜBİTAK’a sunuldu. Trabzon, Erzurum ve Gümüşhane’deki üniversitelerden 8 akademisyenle başlatılan projede kara yolunun belirlenmesi üzerine yoğunlaşıldı. Yıllar süren araştırma sonucunda fetih ve savaş yolları haritalandırıldı. Fatih’in Trabzon’u fethettiği sırada kullandığı rotanın Bayburt’tan başladığı tespit edilirken, yapılan çalışma dijital haritalara işlenerek kayıt altına alındı.
Prof. Dr. İsmail Köse, proje hakkında verdiği bilgilerde, iki yıl boyunca literatür ve topografyayı birleştirmeye çalıştıklarını ifade ederek, “2019 yılından itibaren bu güzergahları incelemeye başladık, fakat finansman sorunları ile karşılaştık. Bunun üzerine proje hazırlamaya karar verdik. Çalışmamız sonucunda, 2024 yılı itibarıyla tamamladığımız arazi taramasında pek çok ticari, askeri ve antik yol bulduk. Ancak 1461’deki fetih için hangi yolların kullanıldığını net olarak belirlemek zordu. Mevcutta yer alan bazı bilgilerin gerçek verilerle desteklenmediğini görüyoruz. Onbinler’in 400-401 yılları arasındaki yürüyüş rotası da yeterince belgelenmemiş. Projemiz, bu eksiklikleri gidermeyi, verileri harita üzerinde göstermeyi ve şehirlerin kullanımına sunmayı hedefliyor” dedi.
Köse, güzergaha dair bulgularının sınırlı olduğunu, ancak uluslararası bir çalışma yapılabilmesinin sevindirici olduğunu vurgulayarak, “Koruma altına alınabilecek çok değerli bir miras bırakmayı umuyoruz. Ancak bu projeye ilişkin fiziksel işaretlemelerin yapılması gerekiyor. Bu aşama, yerel yönetimlerin ve ilgili kurumların katkısıyla gerçekleşecek. Yolların turizme kazandırılması için belirli düzenlemeler gerekiyor. Yapılan çalışmalar sayesinde topografyada izler bulduk; ancak sur yapılarının yanı sıra yeterince örnek bulamadık. Karayolları, eski izlerin çoğunu yok etmiş durumdadır. Bu durum, yolları tamamen kesin olarak belirlemekte engellerle karşılaşmamıza neden oluyor” şeklinde ekledi.
Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethetmek için kullandığı yollar üzerine yapılan araştırmanın sonuçlarını açıklayan KTÜ Tarih Bölümü Doç. Dr. Osman Emir, “4 ana güzergah üzerinden ilerliyoruz. Taslak haritamız mevcut. İpek Yolu olarak bilinen klasik güzergahlar, Hamsiköy üzerinden geçen Zigana Yolu ve bu bölgedeki kaleler ve köprüler gibi yapılar var. Yaz döneminde daha sık kullanılan alternatif yollar da mevcut. Ancak projemiz sonuçlanmadan kesin ifadeler vermek istemiyoruz” dedi.