Nöbetçi Eczaneler
Diyarbakır’daki Ozan Neşet Ertaş Anadolu Lisesi’nin öğrencileri, mevsimlik işçi olan arkadaşlarının yaşadığı sorunları konu alan “Mevsimlik İşçi Olarak Çalışan Çocukların Psikososyal Deneyimleri: Diyarbakır Örneği Projesi” adlı çalışma ile TÜBİTAK finallerine katılmayı başardı.
Öğrenciler Kadir Bilge ve Hadi Geylani Sağırdağ, rehber öğretmenleri Aslı Demir Karakış’ın yönlendirmesiyle, sadece kendi okullarında değil, diğer okullarda çalışan mevsimlik işçilerin sorunlarına odaklandı. Proje, Malatya’da gerçekleşen bölge finallerinde 8 sosyoloji projesiyle rekabet ederek birinci oldu ve TÜBİTAK’ın Ankara’da düzenlediği Türkiye finaline katılma hakkı elde etti.
Proje danışmanı Karakış, mevsimlik işçiliğin psikososyal etkileri üzerine lise öğrencileriyle birlikte bir çalışma gerçekleştirdiklerini ifade etti. Öğrencilerle oluşturdukları görüşme soruları neticesinde elde ettikleri verileri analiz ettiklerini belirten Karakış, “Diyarbakır genelinde finale kalan tek projenin bizim projemiz olduğunu gururla söyleyebilirim. Şu an Türkiye finaline yönelik hazırlıklarımız devam ediyor” dedi.
Karakteristik olarak mevsimlik işçi yoğunluğu olan bölgedeki ihmal edilmiş toplulukları gözlemlediklerini dile getiren Karakış, “Özellikle öğrencilerin derslerine gecikmeli başlamaları, sosyal uyumları ve akademik kaygıları dikkatimizi çekti. Bu bağlamda, Diyarbakır’daki pek çok okulda çocukların karşılaştığı zorlukları yansıtmak adına çalışmalar yürüttük. Malatya’daki sosyoloji projeleri arasında birinci gelip finale kaldık” dedi.
Karakış, bu çocukların eğitimde kuşkusuz geri kaldıklarına dikkat çekerek, sosyal ve aile bağları açısından yaşanan sıkıntılara vurgu yaptı. Projelerinin TÜBİTAK’ın finallerinde 10 projeyle yarışacak olmasını da ifade eden Karakış, “Burada da birinci olma iddiamız yüksek. Mayıs ayında yapılması planlanan finalin sonuçları merakla bekleniyor” diye ekledi.
Lise 11. sınıf öğrencisi Kadri Bilge, Diyarbakır’da mevsimlik işçiliğin yaygınlığından bahsederek, arkadaşlarının karşılaştığı zorlukların kendilerini derinden etkilediğini aktardı. “Arkadaşlarımızın sıkıntılarını duyduğumuzda durumu netleştirmek ve farkındalık oluşturmak adına bir proje başlattık. Projemiz bölge finalinde birinci olmayı başardı” diyen Bilge, 10 soru belirleyerek, mevsimlik işçilikle ilgili hassas noktaları nasıl hissettiklerine dair veriler topladıklarını açıkladı.
Bilge, “Çocukların çoğu hayallerinden vazgeçmek zorunda kalmış. Bu durum oldukça önemli ve kaygı verici. Amacımız, bu çocukların yaşadığı eğitim sorunlarının telafisi için bir program önerisinde bulunmak” dedi. Hadi Geylani Sağırdağ da, sorular aracılığıyla demografik veri topladıklarını belirterek, katılımcıların yaş aralığının 14-18, ortalama kardeş sayısının 6 olduğunu ifade etti.
Sağırdağ, çalışma sürelerinin günde ortalama 10 saatten fazla olduğunu ve barınma koşullarının ev, çadır ya da konteyner şeklinde düzenlendiğini belirtti. Ayrıca, birçok sosyal aktiviteden mahrum kalan bu çocukların eğitimle ilgili strese girdiklerini de sözlerine ekledi. TÜİK verilerine göre, Türkiye’deki çocuk işçilerin %30’unun mevsimlik işçi olarak çalıştığını belirten Sağırdağ, bu oranın günümüzde daha da artabileceğini vurguladı.