Nöbetçi Eczaneler
Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Kasım ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) analiz etti. Çandır, Tarım-GFE’nin Kasım ayında aylık %1,41 olarak belirlendiğini ifade ederek, “Bu rakam, endeksin 2015 yılından bu yana Kasım ayları ortalamasının (2,22) altında kalmıştır. Böylece Eylül ayındaki düşüş eğiliminin devam ettiğini görmekteyiz” şeklinde konuştu.
Kasım ayında Tarım-GFE’nin yıllık %32,92 olarak tespit edildiğini belirten Ali Çandır, “Bu yıllık oran, son dokuz yılın Kasım ayları ortalaması (33,57) ile karşılaştırıldığında düşüş göstermiştir. Ayrıca, açıklanan tarımsal girdi maliyetleri enflasyonu hem aylık hem de yıllık bazda 10 yıllık ortalamaların altında kalmıştır” değerlendirmesinde bulundu.
Yem fiyatlarında artış sürüyor
Kasım ayı içinde Tarım-GFE’nin alt kalemlerine göz atıldığında, tarımsal mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık %1,43 ve yıllık %31,52 artış yaşandığına dikkat çeken Çandır, “Kasım aylarıyla ilgili olarak 2022 ve 2023 yıllarında daha yüksek veriler elde edilmiştir” dedi. Aylık bazda tohumda %0,82, enerji fiyatlarında %0,69, gübrede %2,29, ilaçta %0,74, veteriner hizmetlerinde %0,26, yem fiyatlarında %2,36 ve diğer kalemlerde ise %0,33’lük değişim gözlemlendiğini açıkladı. Yıllık değişimlerde ise tohumda %53,35, enerjide %19,27, gübrede %17,85, ilaçta %21,82, veteriner hizmetlerinde %44,09 ve yem fiyatlarında %33,25 artış gerçekleştiğini aktaran Çandır, tarımsal yatırımlar için gerekli mal ve hizmet fiyatlarında ise aylık %1,25 ve yıllık %41,65 yükseliş görüldüğünü söyledi. Çandır, “Kasım ayındaki Tarım-GFE alt kalemlerindeki değişimler, yıl başından itibaren düşüş gösterirken bu ay, ortalamaların altına gerilemiştir” değerlendirmesini yaptı.
Üretici lehine bir trend
Kasım ayına ait tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık %8,88 ile son 10 yılın Kasım ayı ortalaması (2,13) üzerinde olduğunu, yıllık %46,91 ile de 10 yıllık ortalamanın (24,75) üzerinde kaldığını hatırlatan Çandır, “Son bir yıllık dönemde tarımsal faaliyetlerde bulunanların durumu genellikle üretici aleyhine giderken, Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında bu eğilim değişmiştir. Üretici fiyatları, Kasım ayında hem aylık hem yıllık olarak girdi maliyetlerini geride bırakmıştır. Bu durum, sürdürülebilirlik açısından önemli bir gelişmedir; zira üreticilerin maliyetleri sadece girdi kalemleri ile sınırlı değildir” ifadelerinde bulundu. Ayrıca, yurt dışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin Kasım’da %0,86 azaldığı, yıllık ise %25,19 artış gösterdiği bilgisini veren Çandır, yurt içi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin aylık %0,66, yıllık %29,47 olduğunu da belirtti. Üretici düzeyindeki gıda kaleminin aylık %1,70 ve yıllık %39,58 arttığını anlatan Çandır, bu durumun kullanımda olan tarım bazlı imalat sanayisindeki enflasyonun tarım sektöründekinden yüksek olduğunu ortaya koyduğunu kaydetti.
Tüketici enflasyonunun (TÜFE) Kasım ayında aylık %2,24 ve yıllık %47,09 artış gösterdiğini vurgulayan Çandır, “Son 10 yılın Kasım ayı ortalamaları ile kıyaslandığında, aylık %2,20 ve yıllık %18,53 olduğu göz önüne alındığında, yüksek manşet enflasyonları dikkat çekicidir” dedi. Tüketici ürünlerindeki gıda enflasyonunun ise Kasım ayında aylık %5,10 ve yıllık %48,57 olarak gerçekleştiğini hatırlatan Çandır, işlenmemiş gıda enflasyonunun %9,00 ve yıllık %59,79, yaş meyve-sebze enflasyonunun ise aylık %18,08 ve yıllık %91,16 artış gösterdiğini aktardı. Bu verilerin, üreticilerin karşılaştığı enflasyon oranlarının üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu vurguladığını sözlerine ekledi.