Nöbetçi Eczaneler
Mart, “Kolorektal Kanser Farkındalık Ayı” olarak kabul edilmesi dolayısıyla Erzincan İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan bilgilendirme ile kolorektal kanser konusunda farkındalık artırıldı.
Bu çerçevede gerçekleştirilen bilgilendirme faaliyetleri; kanser farkındalığını yükseltmeyi, kolorektal kanser taramasının önemini ön plana çıkarmayı ve bireylerin kalın bağırsak, rektum veya anüs kanseri riskini azaltacak sağlıklı yaşam alışkanlıklarının edinilmesini hedefliyor.
Erzincan İl Sağlık Müdürlüğü, söz konusu farkındalık ayı ile ilgili şu açıklamaları yaptı: “Kolorektal kanser, dünya genelinde ve ülkemizde en yaygın kanser türleri arasında yer almaktadır. Ülkemizde hem erkekler hem de kadınlar arasında en sık 3. sırada görülmektedir. Dünya genelinde yılda yaklaşık 1,9 milyon yeni kolorektal kanser vakası ile 900 binden fazla ölüm rapor edilmektedir.
Kolorektal kanserin görülme sıklığı Avrupa, Kuzey Amerika, Rusya, Avustralya ve Yeni Zelanda’da, Asya ve Afrika’dan daha fazladır. Bu coğrafi farklılık, beslenme şekilleri, çevresel etmenler ve genetik yatkınlık gibi faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. 40 yaş altındaki bireylerde kolorektal kanser nadir görülse de, 40-50 yaş arasındaki bireylerde risk artmaktadır. Kolorektal kanser vakalarının %85’i 50 yaş ve üzeri bireylerde gözlemlenmektedir.
Kalın bağırsağın polipleri ve kanserleri çoğu zaman belirti göstermeden büyümektedir. Ancak, tarama programları sayesinde henüz kanserleşmemiş adenomatöz polipler ve erken evrede lokalize kanserler teşhis edilebilmekte ve tedavi edilebilmektedir.
Kolorektal kanser, erken evrede tespit edildiğinde yüksek oranda tedavi edilebilen bir hastalık olup, tarama programlarının uygulanmasıyla hastalığın görülme sıklığı ve ölüm oranları üzerinde olumlu gelişmeler sağlandığı kanıtlanmıştır.
Ülkemizde, Kolorektal Kanser Tarama Ulusal Standartları belirlenmiş ve uygulamaya konulmuştur. 50-70 yaş aralığındaki kadın ve erkekler için Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) aracılığıyla, Gaitada Gizli Kan kiti ile 2 yılda bir ücretsiz tarama hizmeti sunulmaktadır. Ayrıca bu yaş grubundaki bireylere 10 yılda bir kolonoskopi yaptırmaları önerilmektedir. Pozitif sonuç alan kişiler, ileri tetkik amacıyla ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir.
Kolorektal kanser risk faktörleri arasında aşırı kilolu olma, fiziksel hareketsizlik, aşırı işlenmiş veya işlenmemiş kırmızı et tüketimi, tütün ve alkol kullanımı, diyabet, yaş, ırk, aile öyküsü ve inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi çeşitli etmenler bulunmaktadır.
Kolorektal kanserin belirtileri; bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler, tam boşalmama hissi, rektal kanama, dışkıda kan varlığı, karın ağrısı, kilo kaybı, anemi, ağrılı dışkılama ve kitle gibi durumlarla kendini gösterebilir.
Kolorektal kanser teşhisi genellikle belirti vermeden önce yapılmalıdır. Poliplerin ve kanserin erken teşhisi, cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir. Tarama uygulamalarına 50 yaş üstü bireylerde başlanmalı, yüksek risk taşıyan bireyler içinse daha erken yaşlarda tarama yapılmalıdır.
Erken evre kolorektal kanser tedavisinde ana yöntem cerrahidir ve hastalığın evresine göre kemoterapi, radyoterapi, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapiler de uygulanmaktadır.
Kolorektal kanserlerden korunmak adına, tarama programlarının yanında sağlıklı yaşam alışkanlıkları geliştirmek de önemlidir. Sağlıklı bir kiloya sahip olmak, işlenmiş et tüketimini azaltarak taze sebze, meyve ve tam tahıl gıda maddelerine yönelmek, düzenli fiziksel aktivite yapmak ve sigara ile alkol kullanımından kaçınmak önerilmektedir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek kolorektal kanser riskini azaltmak mümkün.”